Zuivel

Koeienmelk goed voor elk?

In dit hoofdstuk zal ik uitleggen wat er is veranderd in onze zuivelketen en welke mogelijke implicaties er zijn met betrekking tot de consumptie van conventioneel zuivel.

Het Onbewerkte Alternatief

Mijn theorieën en overtuigingen over zuivelproducten (dus melk, yoghurt en kaas) verrassen veel mensen. Ik ben van mening dat mensen alleen ongepasteuriseerde, ongehomoniseerde zuivelproducten afkomstig van vrij grazend vee dat alleen gras eet, zouden moeten drinken. De angst die veel mensen hebben is dat ze ziek worden als ze onbewerkte zuivelproducten eten of drinken. Die angst is ongegrond: duizenden mensen (waaronder mijn familie) doen het al en worden niet alleen niet ziek, maar zijn zelfs gezonder dan mensen die gepasteuriseerde zuivelproducten eten. Onbewerkte zuivel kan lastig zijn om te vinden. Vanuit economisch oogpunt is onbewerkte melk kostbaar om te produceren (omdat er zoveel extra zorg uitgaat naar de koe) en consumenten zijn wellicht niet bereid om meer te betalen voor onbewerkte melk als goedkope, gepasteuriseerde melk overal wordt verkocht. Dit is hetzelfde verhaal als meer uitgeven aan biologisch voedsel, dat eveneens meer kost om te produceren maar significant gezonder is dan conventioneel verbouwd voedsel.

De Bewerking van Conventionele Melk

Pasteurisatie

Aan het begin van de 20^e eeuw begon men melk te pasteuriseren uit angst voor tuberculose, botulisme en een verzameling andere ziektes die zich door middel van de melkvoorraad verspreidden. Dit mag destijds een gegronde angst zijn geweest, maar veel artsen waren (en zijn nog steeds) tegen pasteurisatie. In The Medical Mafia legt Ghislaine Lanctôt bijvoorbeeld uit dat de bacteriën die tyfus en tuberculose veroorzaken niet worden gedood door de temperatuur die tijdens pasteurisatie wordt gebruikt (want die is niet hoog genoeg). Daarnaast is de oorsprong van een flink aantal salmonella epidemieën getraceerd naar gepasteuriseerde melk (Lanctôt 1995, 165). Sterker nog, alle recente salmonella incidenten vonden hun oorsprong in gepasteuriseerde melk. In 1985 werden tijdens een uitbraak van salmonella in Illinois 14000 mensen ziek en stierf er tenminste één persoon (Bron: Fallon 2001, p. 34). In onbewerkte melk zitten bacteriën die beschermen tegen pathogenen (dit zijn ziekteverwekkers van biologische oorsprong), waardoor je van ongepasteuriseerde melk waarschijnlijk juist niet ziek wordt; helaas wordt deze bacterie wel gedood door het pasteurisatieproces. En waar onbewerkte melk uiteindelijk verandert in karnemelk of zure room kan gepasteuriseerde melk je flink ziek maken als deze niet meer goed is. De methodes die tegenwoordig worden toegepast om te melken, verpakken en distribueren zijn veel hygiënischer dan ze waren toen men besloot dat pasteurisatie nodig was. Ik vind pasteurisatie overbodig en beschadigend voor de melk. Lanctôt verklaart dat pasteurisatie de intrinsieke kiemdodende eigenschappen en de gezonde enzymen (waarvan er veel nodig zijn voor goede vertering) van melk vernietigt. Zij zegt verder dat 50% van de calcium uit gepasteuriseerde melk onbruikbaar is – het lichaam kan het niet verwerken (Bron: Lanctôt 1995, p.165). Het is dan ook geen wonder dat in de Verenigde Staten, de grootste verbruiker van melk wereldwijd, meer botontkalking voorkomt dan in welk ander land dan ook. Veel mensen ervaren verregaande spijsverteringsproblemen (lactose intolerantie) als ze gepasteuriseerde zuivel eten, welke overigens ook nog eens vol zit met chemicaliën. Deze worden toegevoegd om de geur te onderdrukken en de smaak te herstellen. Bovendien bevat gepasteuriseerde zuivel synthetische vitamine D2 (die giftig is en in verband gebracht wordt met hartaandoeningen) of D3 (die moeilijk wordt opgenomen door het lichaam) (Bron: Fallon 2001, p. 35). In onbewerkte melk en melkproducten zijn de enzymen die helpen met de spijsvertering nog intact en de vitamines eveneens (Bron: Chek 2004, p. 66). Veel mensen die gevoelig zijn voor gepasteuriseerde zuivel kunnen heel goed tegen onbewerkte melk.

Homogenisering

Homogenisering is een proces waarbij de melk door een fijn filter wordt gehaald zodat de vetmoleculen kleiner worden. Hierdoor kunnen de vetmoleculen het spijsverteringssysteem makkelijker omzeilen waardoor de kans groter wordt dat de eiwitten niet helemaal worden verteerd in de kleine darm en sommige intact de bloedbaan in gaan. Het immuunsysteem kan dan overgevoelig worden, wat leidt tot melkallergie en lactose intolerantie (Bron: Chek 2004, p. 66).

Groeihormonen en Antibiotica

Bijkomend probleem met commercieel geproduceerde zuivel is dat koeien vaak worden geïnjecteerd met groeihormonen om de melkproductie te vergroten. Normaliter produceert een koe ongeveer 12 weken na de geboorte van een kalf melk. Het vergt veel van haar organen om zo snel melk te produceren. Ze verliest daarom gewicht, is onvruchtbaar en erg vatbaar voor ziekten als mastitis (ontsteking van de uier). Door een koe te injecteren met rBGH (recombinant Bovine Growth Hormone) kan een boer de melkproductie met 8-12 weken verlengen. Nog langer melk produceren vergt nog meer van de koe (Bron: Chek 2004, p. 66). Het toedienen van rBGH verhoogt ook het risico dat de koe een infectie krijgt met 80%. Als een koe mastitis krijgt maar toch melk moet blijven produceren dan kan pus uit de uier in de melkvoorraad terecht komen. Als de boer de koe vervolgens antibiotica geeft om de infectie te behandelen, dan kunnen die ook in de melk terecht komen.

Misschien vraag je je af waarom de Food and Drug Administration (Voedsel en Waren Autoriteit) in de VS afschuwelijke praktijken als het toedienen van rBGH aan zuivelkoeien zou toestaan. De FDA zegt “er is geen verschil tussen melk afkomstig van behandelde en onbehandelde koeien” (Bron: Chek 2004, p. 67), maar het magere onderzoek dat er is gedaan werd ondernomen door het bedrijf dat rBGH produceert. Een typisch geval van de slager die zijn eigen vlees keurt, dus dat bedrijf is uiteraard niet geneigd te berichten dat haar product wellicht schadelijk is. Chek haalt één specifiek onderzoek aan dat door dit bedrijf is uitgevoerd. Hij legt uit dat alle dieren die met rBGH werden behandeld kanker kregen, zelfs de dieren die het oraal toegediend kregen. Dit onderzoek werd geverifieerd door medewerkers die voorheen bij het rBGH bedrijf werkten maar ten tijde van het onderzoek bij de FDA werkten (Bron: Chek 2004, p. 67).

Pasteuriseren, homogeniseren en het toedienen van rBGH in de Verenigde Staten zal blijven plaatsvinden omdat de zuivelindustrie een grote geldmachine is geworden. Veel boeren zijn niet bereid om tijd, moeite en geld te investeren in het op natuurlijke wijze fokken van koeien en ervoor zorgen dat ze vrij kunnen grazen en gezond, schoon gras kunnen eten. Omdat de zuivelindustrie ernaar streeft zoveel melk te produceren als mogelijk is (en dus zoveel mogelijk winst te maken) worden de koeien ziek (en giftig voor menselijke consumptie!) en blijft pasteuriseren nodig, zogenaamd om de consument te beschermen.

Yogurt

En yoghurt dan? Yoghurt kan ontzettend gezond zijn als er grote hoeveelheden levende culturen acidophilus en bifidus – goede bacteriën – in zitten. Die zijn namelijk goed voor de darmen. Deze vriendelijke bacteriën zijn nodig om verscheidene vitamines te maken en om de spijsverteringsfunctie gezond te houden. De aanwezigheid van deze vriendelijke bacteriën helpt tevens schimmelinfecties te voorkomen en te genezen. Veel mensen die lactose-intolerant zijn kunnen yoghurt zonder negatieve bijwerkingen eten. Yoghurt is makkelijker te verteren dan melk omdat de levende culturen lactase aanmaken, een enzym dat mensen met lactose intolerantie niet hebben.

Net als met andere voedingssoorten kan yoghurt echter maar zo gezond zijn als de bron waar het vandaan komt en toegevoegde ingrediënten kunnen het ongezond maken. Als je yoghurt koopt, kies dan voor een biologisch merk dat geen antibiotica en rBGH bevat. Let ook op de hoeveelheid suiker die erin zit. Gewone yoghurt zal bijna geen suiker bevatten, maar fruityoghurt bevat doorgaans erg veel suiker. Veel yoghurt bevat tegenwoordig meer suiker en smaakstoffen dan snoep!

Actieplannen

• Als je regelmatig zuivel eet, probeer dan ongepasteuriseerde, gecertificeerde biologische producten te eten.
• Als je geen onbewerkte zuivelproducten kunt vinden, koop dan het op-één-na beste: gecertificeerd biologisch. De melk is dan wel gepasteuriseerd, gehomoniseerd of beide, maar er zitten geen hormonen of pesticiden in.
• Als je geen onbewerkte en geen biologische zuivelproducten kunt vinden, vermijd ze dan helemaal. De calcium uit zuivel wordt toch grotendeels niet door het lichaam opgenomen, dus het is niet noodzakelijk als onderdeel van een gezond dieet. Haal je calcium in dat geval uit andere bronnen zoals bladgroentes, broccoli, sardines (met botjes) en zalm.