Een supracondylaire fractuur komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassen. Vaak treedt een bovenarm breuk op in combinatie met andere letsels, zoals: een pols verstuiking, pols dislocatie of bijkomende breuken van het bovenste lidmaat.
Anatomie van de arm
De voorarm bestaat uit twee lange botten: de ellepijp en het spaakbeen. Deze zijn naast elkaar gesitueerd en vormen samen met het bot van de bovenarm het ellebooggewricht. De uitstekende botstukken van het bovenarmbot situeren zich aan de binnen- en de buitenzijde van het ellebooggewricht. Deze uitsteeksels worden de condylen genoemd. Met de term supracondylaire fractuur wordt een breuklijn omschreven die zich boven de uitsteeksels van het bovenarm bot (de condylen) bevindt.
Wat zijn de oorzaken van een supracondylaire fractuur?
Deze blessure ontstaat meestal bij een val van hoge hoogte of tijdens een val van de fiets op een uitgestrekte arm. Ook kan dit letsel worden veroorzaakt door een botsing tijdens een contactsport of tijdens een auto-ongeluk.
Wat zijn tekens & symptomen?
Personen met een supracondylaire fractuur ervaren meestal plotse scherpe, intense pijn in de elleboog of de bovenarm op het moment van het trauma. Dit zorgt er meestal voor dat de persoon zijn arm tegen zijn lichaam wilt drukken om het letsel te beschermen. De pijn wordt meestal gevoeld ter hoogte van de breuklijn en is voornamelijk aanwezig tijdens de nacht en ’s morgens.
Personen met een supracondylaire fractuur kunnen naast pijn ook zwelling en blauwe plekken ervaren. Ook neemt de pijn toe bij het drukken op de aangedane regio, duwactiviteiten of tijdens bepaalde bewegingen van de elleboog, pols of schouder. In sommige gevallen hebben personen met deze blessure een abnormaal gevoel (tintelingen, naaldenprikken etc.) in de elleboog, voorarm, hand of vingers. In ernstige gevallen waarbij er een verplaatsing van het bot heeft plaats gevonden, is er een duidelijke vervorming van de elleboog zichtbaar.
Hoe wordt de diagnose voor supracondylaire fractuur gesteld?
Meestal vormt een anamnese (het typische verhaal dat de patiënt verteld over zijn klacht) in combinatie met een klinisch onderzoek van de fysiotherapeut of dokter, een essentiële bijdrage tot de diagnose. Een RX scan is noodzakelijk om de diagnose te bevestigen. Verdere onderzoek zoals een MRI scan, botscan of CT scan kan in sommige gevallen bijdrage aan het stellen van de diagnose en het vaststellen van de ernst van de letsel.
Wat is de prognose van supracondylaire fractuur?
Personen met een supracondylaire breuk genezen gewoonlijk volledig met adequate behandeling. Deze behandeling kan chirurgisch(met operatie) of conservatief(zonder operatie) zijn. Binnen een aantal weken tot maanden, kan er een begeleide terugkeer naar activiteiten en sport plaats vinden. Personen met ernstige geassocieerde letsels, zoals: schade aan andere botstukken, weefsel schade, zenuw of bloedvat schade, hebben vaak een langer durend revalidatieproces.
Het negeren van symptomen/klachten kan voor meer schade zorgen en het herstelproces vertragen of zelfs tegenwerken.
Wat is de behandeling voor een supracondylaire fractuur?
Omdat deze fracturen erg onstabiel kunnen zijn en kunnen leiden tot neurovasculaire complicaties (zenuw- en bloedvatschade), heeft dit letsel direct orthopedische zorg nodig. Voor personen met een supracondylaire fractuur waarbij de botstukken ‘verplaatst, onstabiel of moeilijk terug te zetten’ zijn, wordt er een chirurgisch stabilisatie uitgevoerd. Deze stabilisatie kan gebeuren doormiddel van pinnen en schroeven. Na deze operatie kan er een aantal weken gebruik gemaakt worden van een sling, splint of brace.
Bij personen met een ‘niet verplaatst en geïsoleerde’ supracondylaire fractuur, bestaat de behandeling meestal uit immobilisatie. Deze immobilisatie duurt ongeveer 4-6 weken en gebeurd meestal via een splint.
De orthopeed zal op basis van verschillende factoren (de locatie, het type en de ernst van de fractuur) beslissen over het behandeltraject. Het helingsproces wordt opgevolgd met een RX scan. Met deze scan wordt vastgesteld of de breuk herstelt in de correcte anatomische stand. Als heling is vastgesteld, kan de chirurg de patiënt overdragen aan de fysiotherapeut en kan de revalidatie beginnen.
Welke fysiotherapeutische behandeling wordt er toegepast?
Fysiotherapeutische behandeling van personen met dit letsel, is noodzakelijk voor een snel herstelproces, optimale uitkomst en om de kans op het opnieuw optreden van het letsel te verminderen. De fysiotherapeutische behandeling kan bestaan uit:
- Weke delen massage (soft-tissue)
- Gewricht mobilisatie
- Dry Needling therapie
- Triggerpointtherapie
- Elektrotherapie (bijv. Ultrasound)
- Medical taping of easytaping
- Bracing
- Progressieve oefeningen om flexibiliteit en kracht te bevorderen
- Advies
- Training en activiteit aanpassingen
- Welke andere behandeling bestaat er?
Indien de fysiotherapeutische behandeling niet aanslaat kan de fysiotherapeut in overleg, uw arts contacteren om zo de verdere richting van de behandeling te bepalen. Dit kan verder onderzoek inhouden, zoals: Röntgenfoto’s, CT scans, bot scans of een MRI. Of een ander soort behandeling, zoals: langdurige immobilisatie of verwijzing naar een gespecialiseerde arts. In sommige gevallen worden supracondylaire fracturen die in eerste instantie conservatief werden behandeld, als nog chirurgisch gestabiliseerd.
Hoe ziet het revalidatietraject eruit?
Eén van de belangrijkste componenten van de revalidatie, is dat de patiënt genoeg rust neemt van alle activiteiten die een toename van pijn veroorzaken. Activiteiten die het bovenarm bot onder hoge druk/spanning zetten moeten vermeden worden. Voorbeelden van deze activiteiten zijn: tillen en duwen. Indien de arm meer rust krijgt van deze activiteiten, kan het lichaam het helingsproces inzetten zonder meer schade op te lopen. Wanneer de patiënt de activiteiten pijnvrij kan uitvoeren mag de belasting gradueel worden opgevoerd zonder dat de symptomen toenemen, zodat de patiënt langzaam kan terugkeren naar zijn oorspronkelijke dagelijkse activiteiten. Deze terugkeer zal weken tot maanden duren en wordt aangestuurd door de fysiotherapeut.
Welke oefeningen kan ik uitvoeren met ?
Indien de heling van de breuk is bevestigd door een opvolgende RX scan en de orthopeed groen licht heeft gegeven voor fysiotherapie, zal de fysiotherapeut de revalidatie starten. Deze revalidatie zal voornamelijk bestaan uit, flexibiliteit- en krachtoefeningen voor optimaal herstel. Dit is voornamelijk belangrijk omdat de flexibiliteit en kracht van de weefsels rondom de elleboog snel afnemen bij immobilisatie. De fysiotherapeut geeft advies en sturing in welke oefeningen het best zijn voor de patiënt. De oefeningen worden meestal 3x per dag uitgevoerd en mogen geen toename in de klachten veroorzaken. Mogelijke oefeningen kunnen zijn:
Elleboog buiging en strekking
Sta recht op, buig en strek de arm(in de mate waarin dit pijnvrij kan) langs het lichaam. Zorg dat er niet meer dan een milde tot middelmatige stretch op de elleboog komt te staan. Voer dit 10x uit, zonder toename van klachten (zoals pijn).
De tennisbal squeeze
Houd een tennisbal in de hand. Strek de elleboog en knijp zo hard mogelijk in de tennisbal, zonder dat de pijn ten hoogte van de elleboog toeneemt. Houd dit 5 seconden aan en herhaal dit 10 keer.
Onderarm rotatie
Sta recht op en buig de elleboog in een hoek van 90 graden naast het lichaam zodat de hand naar voren wijs. Draai langzaam de handpalm naar beneden, zover dit pijnvrij gaat. Zorg dat u een mild tot middelmatige stretch voelt. Herhaal dit 10 keer zonder een toename van klachten (zoals pijn).
Bekijk hier een onderzoek over supracondylaire fractuur.
